Kendimi nasıl geliştirebilirim? Kendini tanıma yolculuğuna çıkmış insanın, kendini gerçeklemek için sürekli olarak arayışını ifade eden şey kişisel gelişimdir.
Gelecek, bu soruyu sorarak daha fazla yetenek edinen ve akıllarını disiplin altına alarak bunları yaratıcı biçimde birleştirenlerin öne çıktığı, çevrelerindeki ortamla dikkatleri dağılan ve öğrenebilecek kadar odaklanamayanların geride kaldığı bir süreç olacaktır. Bu yetenek edinme süreci ne kadar görünümsel olarak anlaşılsa da, aslında eski dönemlerde uygulanan zanaatkar modeli olan “Çıraklık” sistemidir.
Bu süreci inceleyerek nasıl yetenek kazanabileceğimizi birlikte öğrenelim.
Buyurun anlatıyorum.
Çıraklık nedir?
Çıraklık tek bir yerde ve/veya bir Akıl hocası(mentor) ile bir kaç yıl olabileceği gibi, farklı yerlerde süren farklı becerileri öğrenebileceğimiz imkanlar da olabilir. Bu süreçte hedefimiz para, unvan, iyi bir konum ya da diploma yerine aklın ve karakterin değişimidir.
Başlangıç aşamasında bilgilerimiz öznel, duygu ve özgüvensizliklerimiz ile kısıtlı deneyimlerimiz vardır. Bilgi ve beceri elde etmeye başladıkça nesnel dünyaya adım atarak, başkaları ile nasıl çalışacağımızı ve eleştirileri nasıl algılayacağımızı öğreniriz. Bu süreç bizi sabırsız, dağınık bir kişiden, disiplinli, odaklı, karmaşık durumlar ile başa çıkan bilen bir kişiye dönüştürür.
Üç evreden oluşan bu dönemin ( Derin gözlem, beceri kazanma, deneyleme) aşamalarını daha derin kavramaya çalışalım.
1-Derin gözlem(Pasif durum)
Başlangıçta ister Micheal Farday gibi kitaplardan öğrenmeyi, ister Leonardo da Vinci gibi doğayı gözlemeyi, ister Hakuin Zenji gibi bir akıl hocası ile çalışmayı seçin. Bu yeni ortamın ya da öğreticinin kendi kuralları ve yönetmeleri vardır. Bu kurallar ve yönetmeler yüzyıllarca her kuşağın neyi nasıl yapılacağının biriktirerek, bir sonraki kuşağa devredilmesi ve o kuşak tarafından geliştirilerek ileri taşınması ile oluşur.
Çırağın görevi seçtiği öğreneme biçiminin kurallarını ve yöntemlerini gözlemlemek ve olabildiğince derin özümsemektir.
Başlangıçta yeni bir yerde ya da bir akıl hocası ile çalışma sırasında çok yüksek öğrenme arzusu göstererek, neyi nasıl yapıldığını ve iş kültürünü öğrenmek en önemli görevdir.
En küçük ayrıntı bile, gördüğümüz ve duyduğumuz her şeyi çözmemiz için bir işarettir.
Yeni öğrenme ortamı hakkında bilgilendikçe, niçin var olduklarını araştırıp aradaki bağlantıyı sorguladıkça mantık filtremiz gelişecektir. Bu aşamada yeterli bilgi toplamadan genellemeler yapma ve kuramlar belirleme bizi yanlışa götürebilir.
Bu açıdan gözlemleme, ortamı baştan sona tanıma onarılmaz hatalardan kaçınmamıza yardımcı olur.
Bir bütün eko sistemi ve ormanı tanımak bize hayatta kalma ve başarı için daha fazla seçenek sunacaktır. Ayrıca tanıdık olmayan bir ortamı gözleme yeteneği hayat boyu sürecek önemli bir beceri olacaktır.
Bu gözlemler esnasında kendi içinize bakma yerine dışa odaklanma alışkanlığı kazanmanız, insan psikolojisi için keskin görüşler elde etmenize ve odaklanma yeteneğinizi geliştirmenizi güçlendirecektir.
2-Beceri kazanma(Uygulamalı durumu)
Her türlü etkinlik, çaba ya da meslek yolu beceri kazanmaktan geçer. Bazı alanlarda örneğin bir makine ve gereç kullanmak veya fiziksel somut bir şey oluşturmak gibi gözle görülen bir aşamadır. Bazıları ise fiziksel ve zihinsel çabanın karışımıdır. Örneğin Charles Darwin’in gözlemleri ve örnek toplaması gibi.
Beceri kazanmayı atalarımızın dil ortaya çıkmadan çok önceleri alet yapmak, avlanmak için öğrenmenin doğal yöntemi olan ayna nöronların gücünü kullanırlar. Bu başkalarını izleyip takip etmekten ve aynı hareketleri tekrarlamaktan geçer. Beynimiz bu öğrenme biçimi için çok uygundur.
Örneğin bisiklete binmenin ya da araba kullanmanın anlatılanları dinlemek ya da talimatı okumak yerine başkasını izleyip, taklit ederek öğrenmenin daha kolay olduğunu biliyoruz. Benzer durum dil öğrenme sürecinde de yaşarız. Kitap okuma ve dilbilgisi öğrenmek yerine konuşarak daha kolay öğreniriz. Ne kadar çok konuşursak o kadar akıcı konuşuyor oluruz.
İlerleme sağladıkça deneme yapma kolaylaşır. Daha uzun saatler uygulama yapınca yetenek seviyemiz yükselir. Yapılan araştırmalarda yapılan uygulama 10.000 saatten fazla olduğunda olağan üstü beceri seviyesine ulaşmış oluruz. 10.ooo saat kuralını bu videoda https://youtu.be/yUR3RBa1xP0 daha detaylı öğrenebilirsin.
Beceri kazanmada dikkate edeceğimiz başka bir husus ise öğrenmenin başlangıç aşamaları kaçınılmaz biçimde can sıkıcıdır. Yaşadığınız acı ve can sıkıntısı tıpkı fiziksel egzersiz gibi zihninizi sağlamlaştırır. Her koşulda can sıkıntısını cesaretle karşılamalı ve kaçınmaktan ya da bastırmaktan uzak durmalıyız. Yaşamınız boyunca sıkıcı durumlarla karşı karşıya kalacağınız için disiplinle başa çıkma yeteneğini geliştirmeliyiz.
Yeni becerileri öğrendikçe, yaptıklarınızı çeşitlendirebilir, geliştirebileceğimiz bazı ayrıntılar bulabilir ve daha ilginç duruma getirebiliriz. İşler otomatikleştikçe, aklınız harcadığınız çabadan yorumlayacağından, daha fazla alıştırma yapabilir ve daha fazla beceriye ve zevke ulaşabiliriz. Aşacağınız yeni engeller, fethedeceğiniz yeni alanlar ararız ve ilginizi yüksek düzeyde tutarız. Döngü hızlandıkça kullandığınız alet yada ya da üzerinde çalıştığınız konuyla bütünleşiriz. Akıp gitmek ve aletin bir parçası olma duygusu, ustalığın getireceği en büyük keyiflerin öncüsüdür. Herhangi bir beceriyi geliştirirken aynı zamanda kendinizi değiştiririz. https://boraozkent.com/akiskan-olun-ya-da-olun-son-yazi/
3-Deneyleme(Aktif durumu)
Sürecin en kısa kısmıdır. Yetenek ve özgüven geliştirdikçe aktif denmelere doğru ilerleriz. Bunun anlamı yeni proje başlatmak, daha fazla sorumluluk yüklenmek ve kamuoyundan gelen eleştirilere karşı açık olmak demektir.
Bir ortamda öğrenecek hiçbir şey kalmadığı duygusuna kapıldığınız anda çıraklık döneminiz sona erdiğini anlarız.
Bağımsızlığını ilan etmenin ya da çıraklığınıza başka yerde devam etmenin zamanı gelmiştir.
Yaşamın ileriki yıllarında bir değişim ya da yeni beceri öğrenme zorluğu ile karşı karşıya kaldığınızda, bu süreçten geçmiş olduğunuz için yabancılık çekmeyecek, nasıl öğrenmeniz gerektiğini öğrenmiş olacağız.
Geleceğe doğru hazırlanmak, çok yönlü yetenekleri geliştirmek için geç kalmadan bir ortamda ve bir akıl hocasının yanında ya da bir kitapta çıraklığa başlamaya var mısınız?